Mustafa Kemal ATATÜRK’e siroz teşhisini ilk koyan doktor olan, hastalığı boyunca Yalova’dan başlayıp son anına kadar yanında olan Nihat Reşat Belger, doktor kimliğinin yanı sıra diplomat ve milletvekili olarak da Türkiye Cumhuriyeti’ne hizmette bulunmuş önemli bir isimdir.

Nihat Reşat Belger, 7 Şubat 1882 tarihinde İstanbul'da doğmuştur. Babası Devlet Şurası Eski Temyiz Reisi Mehmet Reşat Bey, annesi Havva Fikriyar Hanım'dır. Nihat Reşat Belger, Üsküdar Askeri Rüştiyesinden mezun olduktan sonra Askeri Tıbbiye İdadisi’ne devam etmiştir. 13 Mart 1895 tarihinde Mekteb-i Tıbbiyeyi Şahane’ye başlamış buradan 11 Kasım 1900 tarihinde Tabip Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu.

Nihat Reşat Belger, mezun olduktan sonra görevlendirildiği yerde aylıkları verilmediği için grev yapan arkadaşlarıyla greve katıldığı için 3 gün zindan cezası almış ve Hicaz’ın Yenbu kasabasındaki askeri birlik doktorluğu görevi ile sürgün edilmiştir. Hicaz'a gitmek için hazırlıkları sırasında İstanbul’da görülen veba vakaları üzerine Abdülhamit II tarafından, Hindistan Bombay yakınlarında Parel’de bulunan Louis Pasteur’un öğrencisi Prof. Dr. Waldemar Haffkine’nin laboratuvarında veba üzerine çalışmalar yapmak üzere gönderilmiş burada on beş ay araştırmalar yapmıştır. İstanbul’a dönüşünde Besim Ömer Paşa (Besim Ömer Akalın) tarafından yeni açılan doğumhanede bir süre hekimlik yapmıştır.

22 Kasım 1903 tarihinde Beyrut Askeri Hastanesi’ne görevlendirilen Nihat Reşat Belger, Beyrut’a ulaşınca Jön Türkler ile birlikte hareket ettiği iddiasıyla tutuklanarak Erzurum’a sürgün cezasına çarptırılmış, hayatının tehlikeye düşeceği düşüncesiyle hapisten kaçarak Lefkoşa, Mısır üzerinden Paris’e kaçmıştır. Paris’te bulunduğu dönemde tıp fakültesine kaydolup, burada çeşitli alanlarda derslere devam etmiş ve sertifikalar almış, İç Hastalıkları, Gastroenteroloji ve Hidroklimatoloji alanında uzmanlaşmıştır.

1916 yılında Dr. Enriquez’in desteği ile “Contribution du diagnostic precose du cancer de l’estomac (Mide kanserinin yeni metotlarla erken teşhisi)” başlıklı tez çalışmasını tamamlayarak Tıp Doktoru unvanı almıştır.

Ressam Münir Hayri Egeli, Paris’te öğrenim gördüğü yıllarda Nihat Reşat Belger’in Paris'de kurduğu Türk İstihbarat Bürosunun Müdürlüğünü de yaptı.

1912 yılında Dr. Besim Ömer Paşa (Besim Ömer Akalın) ile birlikte Washington DC'de yapılan Kızılhaç kongresinde Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti’ni temsilen bulunmuştur.

18 Ekim 1919 - 1 Nisan 1920 tarihleri arasında Gureba Hastanesi Dâhiliye Şefi olarak görev yapan Nihat Reşat Belger, bu dönemde Yunanlıların İzmir’de yaptığı haksız uygulamalarla ilgili bir raporu eline geçmiş ve bu raporu yayınlamak üzere tekrar Paris’e gitmiştir. Osmanlı aleyhine yapılan propagandaları engellemek için İtilaf Devletleri’nin Yunan işgali ile ilgili raporunu ve aynı zamanda Yunanlıların Izmir ve çevresinde yaptıkları mezalimi anlatan “Izmir’de Rumlar: Vahşet ve Zulümlerine Dair Yeni Deliller” başlıklı kitabını yayınlamıştır. Fransızca olarak beş bin adet basılan bu kitabı barış konferansı delegelerine, gazetecilere, İngiltere ve Fransa Millet Meclislerine ve Senatolarına dağıtmıştır.

Bu süreçte yarı resmi olarak yeni kurulan Ankara Hükümeti’nin Paris ve Londra temsilciliğini yapmıştır.

Paris’te bulunduğu sürede Londra Konferansı’na Büyük Millet Meclisi (BMM) tarafından gönderilen heyette müşavir olarak görevlendirilmiş ve kafileye Paris’ten katılmıştır. Paris Barış Konferansı’nda Türk Heyeti adına konuşma yapmış, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş belgesi olarak kabul edilen Lozan Antlaşması’nda müşavir ve basın sorumlusu olarak görev almıştır.

1922 yılında Lozan Konferansı’na gönderilen heyette görevlendirilmiştir. 1923 yılında Lozan heyetiyle birlikte yurda dönmüştür.

İstanbul'a geldikten sonra Vakıf Gureba Hastanesi’ndeki görevine tekrar dönmek istemiş ancak kabul edilmeyince tekrar Paris'e gitmiştir. Bunun üzerine 1927 yılına kadar Paris’te Pitie Hastanesi’nde Prof. Marcel Labbe’nin asistanlığını yapmıştır.

Paris'te kaldığı yıllarda Halide Edip Adıvar'ın eşi Dr.Adnan Adıvar ile arkadaş olup sık sık görüşmüşlerdir. Görüşmelerinin birinde soyadı kanunu meselesi açılır. Nihat Reşat Bey uygun bir soyadı bulma konusunda zorlandığını söyler. Bu meseleyi Adnan Adıvar halleder. Türkçe lügata bakarak Belger sözcüğünü bulur ve teklif eder. Adnan Bey kelimenin anlamının doktor ve müneccim anlamına geldiğini söyler. Nihat Reşat Bey bu ismi beğenir ve kabul eder.

1928-1929 yıllarında Mısır'a gidip Kahire’de özel bir muayenehane açmıştır. 1931-1933 yılları arasında St. Antoine hastanesinde Dr. Bensaude’nin servisinde çalışmıştır. 1934-1936 arası dönemde Prof. Marcel Labbe’nin önerisiyle Endoscopie Rectosigmoidienne servisini kurmuş ve şefliğini yapmıştır. 1930-1936 yılları arası dönemde diğer görevlerinin yanı sıra Plombiéres kaplıcalarının danışmanlığı görevini de üstlenmiştir.

1936 yılında Mustafa Kemal ATATÜRK’ün davetiyle yurda dönmüş ve Yalova Kaplıcaları müdürlüğüne atanmıştır. Burada üç yıl görev yapmış ve termal kaplıcaların sıhhi durumu ve sosyal donatılarının düzenlenmesini sağlayarak burada bir sağlık kompleksi oluşturulmasını sağlamıştır.

21 Ocak 1938’de Yalova Kaplıcalarına vücudundaki kaşıntılar nedeniyle tedaviye gelen Atatürk’e Siroz teşhisini koymuştur. Bu tarihten ölümüne kadar Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp ile birlikte Atatürk’ün hususi doktoru olarak görev yapmıştır.

Atatürk’ün daha önce verdiği direktifiyle 28 Kasım 1938 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hidroklimatoloji kürsüsü kurulmuş ve burada Profesör olarak görevlendirilmiş, 14 Şubat 1939 tarihinde burada göreve başlamıştır.

Nihat Reşat Belger, iyi derecede Fransızca ve İngilizce ve Arapça bilmekte idi.

Nihat Reşat Belger, 13 Haziran 1938’de Mısır’lı Yusuf kızı Fatma Hanım ile evlenmiş ancak evliliği kısa sürmüş ve çocuğu olmamıştır.

14 Mayıs 1950 tarihinde yapılan seçimlerle 9. dönem Demokrat Parti İstanbul vekili oldu. 22 Mayıs 1950 tarihinde Adnan Menderes’in başbakanlığında kurulan hükümette Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olarak görev almıştır. Bakanlığı 22 Eylül 1950’de sona ermiştir.

1950 yılından itibaren Türk Kızılay Başkanlığı yapmıştır. 1953 yılında Kızılay Kongresi’nde “kan yardımı ile kan türevlerini sağlayacak teşkilat kurma” konusunda verdiği önerge kabul edilerek Türkiye’de Kan Bankası kurulmasını sağlamıştır. 1957 yılında Paris Sorbonne Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından “Fahri Doktor” unvanı verilmiştir.

3 Ocak 1961’de Milli Birlik Komitesi üyesi olarak görev almıştır.

Nihat Reşat Belger, 29 Eylül 1961 tarihinde İstanbul’da 79 yaşında ölmüştür.

Başlıca Kitapları :
1938 - Yalova Termal Kürü
1943 - Gıda Rejim Hastalık
1959 - Atatürk'ün Hastalığı: Prof. Dr. Nihat Re­şat'la Mülakat


Kaynak:Biyografiler.com