Daron Acemoğlu, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görüldü.

Daron Acemoğlu, 3 Eylül 1967 tarihinde Kadıköy, İstanbul'da doğmuştur. Tam adı Kamer Daron Acemoğlu'dur. İstanbul'da yaşayan ve TC. vatandaşı olan Ermeni kökenli babası Kevork Acemoğlu, annesi İrma Acemoğlu'dur. Babası Kevork Acemoğlu (d.1938-ö.1988) ticaret avukatı ve İstanbul Üniversitesi'nde öğretim görevlisiydi. Annesi İrma Acemoğlu (d.1936-ö. 1990) ise Kadıköy'deki Aramyan Uncuyan Ermeni İlk ve Ortaokulu müdürüydü. Daron Acemoğlu, eğitimine Aramyan Uncuyan Ermeni İlkokulu'nda başladı. 1986 yılında Galatasaray Lisesi'den mezun oldu.

Henüz 15 yaşındayken siyasete ilgi duymaya başlayan Daron Acemoğlu, Türkiye’nin ve dünyanın durumu, demokrasi, az gelişmişlik gibi konularda merak duyduğunu ve bu alanlarda yoğun şekilde kitaplar okuduğunu ifade etti.

Lise yıllarından sonra iktisat eğitimi almaya karar veren Daron Acemoğlu, yurtdışında eğitim görmeye yöneldi. Almanya'da kısa bir süre eğitim aldıktan sonra İngilizce öğrenmeye başlayan Acemoğlu, lisans eğitimini İngiltere’deki York Üniversitesi’nde Matematiksel Ekonomi ve Ekonometri bölümünde 1989 yılında tamamladı.

Lisans eğitimini sürdürdüğü yıllarda babasını kaybeden Acemoğlu, bu zor süreçte Türkiye’ye geri dönmeyi düşündüğünü, ancak akademik kariyere yönelerek devam ettiğini belirtti. Bankalarda yaptığı stajlardan keyif almadığını fark edince akademiye odaklanmaya karar verdi ve Londra Ekonomi Okulu’nda (London School of Economics) yüksek lisansını 1990 yılında ve doktorasını 1992 yılında tamamladı.

Daron Acemoğlu, 1992-1993 yılları arasında Londra Ekonomi Okulunda ders verdi. 1993'ten itibaren akademik kariyerine ABD'de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) devam etmektedir.

Daron Acemoğlu, 1993'ten beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde ders vermektedir. 2000 yılında ekonomi profesörü oldu ve 2019 yılında da, üniversitede bir öğretim üyesine verilebilecek en yüksek unvan olan enstitü profesörü ünvanını almıştır.

2019 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT)'de Profesör oldu. 2005 yılında John Bates Clark Madalyası, 2024'te Nobel Ekonomi Ödülü aldı.

Daron Acemoğlu, ABD vatandaşı olmuştur. İngilizce ve Türkçe bilmekte, biraz da Ermenice konuşmaktadır.

MIT'deki akademik kariyerinin ilk yıllarında, The Economic Journal'da yayınlanan "Consumer Confidence and Rational Expectations: Are Agents' Beliefs Consistent With the Theory?" (Tüketicinin Kendine güveni ve Rasyonel Beklentiler: Faillerin İnançları Teori ile Tutarlı mıdır?) başlıklı makalesi "1996 yılının en iyi makalesi" ödülüne değer görüldü.

2005 yılında ekonomi bilimine en büyük katkıyı yapan 40 yaş altındaki bir bilim insanına her iki yılda bir verilen John Bates Clark madalyasına layık görüldü.

Siyaset bilimci James A. Robinson'la birlikte yazdığı Economic Origins of Dictatorship and Democracy (Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri) 2006 yılında yayımlandı. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından 2006 yılında Sosyal Bilimlerde Bilim Hizmet ve Teşvik Ödülü'ne layık görüldü.

Daron Acemoğlu, 1998 yılında ANAP’lı bakan İsmail Özdağlar'ın kızı prof. Asuman Özdağlar ile evlendi. 2 çocuğu vardır. Eşi Asuman Özdağlar da MIT'de elektrik mühendisliği ve bilgisayar bilimleri profesörüdür. Massachusetts'te eşi, iki oğlu Arda ve Aras ile birlikte yaşamaktadır.

Daron Acemoğlu, 2011 yılında Amerikalı ekonomistler arasında yapılan bir ankette, "60 Yaş Altı Yaşayan Favori Ekonomistler" listesinde Paul Krugman ve Greg Mankiw'in ardından üçüncü sırada yer aldı.

Klasik büyüme ve kalkınma teori ve modellerine farklı bir perspektifle yaklaşımı nedeniyle Sosyal Bilimler dalında 2013 yılı T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülünü kazandı. Acemoğlu'na ödülü, 24 Aralık 2013 tarihinde gerçekleşen törende Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından verilmiştir.

2015 yılında, Research Papers in Economics (RePEc) verilerine göre son 10 yılın en çok atıf alan ekonomisti seçildi. Open Syllabus Project'e göre Daron Acemoğlu, Greg Mankiw ve Paul Krugman'dan sonra ekonomi dersleri için üniversite müfredatlarında en sık atıfta bulunulan üçüncü yazardır.

Utrecht, Bilkent, Bath, Boğaziçi ve Atina üniversiteleri ile Paris'teki École Normale Supérieure tarafından fahri doktor unvanıyla ödüllendirilen Acemoğlu'na 2019 yılında MIT tarafından Enstitü Profesörü, 2021 yılında İngiliz Akademisi tarafından Onur Üyesi unvanı verilmiştir.

2024 yılında, Nobel Komitesi tarafından Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülen Acemoğlu, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından “kurumların oluşumu ve refah üzerindeki etkilerini ele alan çalışmaları” nedeniyle Simon Johnson ve James A. Robinson ile birlikte bu ödülü aldı.

Daron Acemoğlu, Orhan Pamuk ile Aziz Sancar'dan sonra Nobel Ödülü kazanan üçüncü Türk oldu.

Ödüller: br> 2006 - TÜBA Sosyal Bilimlerde Bilim Hizmet ve Teşvik Ödülü
2013 - Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
2017 - Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası
2024 - Nobel Ekonomi Ödülü

Daron Acemoğlu’nun Kitapları
Acemoğlu, ekonomi ve politika alanında kapsamlı ve etkili kitaplar yazmış, ekonomik teorileri sade bir dille açıklayarak geniş bir okuyucu kitlesine hitap etmiştir. İşte bazı önemli eserleri:

• Why Nations Fail (Ulusların Düşüşü): James A. Robinson ile birlikte yazdığı bu eser, ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeylerini belirleyen temel faktörleri ele alır. Kitap, ekonomik büyümenin yalnızca doğal kaynaklara veya coğrafi konuma değil, kapsayıcı ve çoğulcu kurumların varlığına bağlı olduğunu savunur.
• The Narrow Corridor (Dar Koridor): Toplumların özgürlük ve güvenlik arasında nasıl bir denge kurduğunu inceleyen bu kitap, güçlü devletlerin toplumsal refah üzerindeki olumlu etkisini vurgular.
• Economic Origins of Dictatorship and Democracy (Diktatörlüğün ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri): Siyasi rejimlerin ekonomik temellerini araştıran bu eser, demokrasi ve diktatörlük gibi yönetim biçimlerinin ekonomik kökenlerini analiz eder.
• Introduction to Modern Economic Growth (Modern Ekonomik Büyümeye Giriş): Ekonomik büyüme teorisi üzerine yazılmış kapsamlı bir ders kitabıdır.

Kaynak:Biyografiler.com