Mileva Maric, Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü'nde, Albert Einstein'ın sınıfındaki tek kadın öğrenciydi. Aynı zamanda Albert Einstein'ın ilk eşi olmuştur.

Mileva Maric, 19 Aralık 1875 tarihinde (o zamanki Avusturya-Macaristan İmparatorluğu) Sırbistan'da Titel kentinde zengin bir ailenin en büyük çocuğu olarak doğmuştur. Babası Miloš Marić, annesi Marija Ružić idi. Mileva Maric'in doğumundan kısa bir süre sonra, babası ordudaki kariyerini bitirerek, Ruma’daki mahkemede bir işe başladı ve sonrasında Zagreb’de bu işe devam etti. Avusturya-Macaristan'da o yıllarda kızlar liseye gidemediğinden babası tarafından lise eğitimi alması için Sırbistan'a gönderildi. Lise eğitimine 1886’da Sırbistan'da Novi Sad’da, kızlara özel bir lisede başladı; ancak bir sonraki yıl mükemmel bir Fizik ve Kimya laboratuvarına sahip olan Sremska Mitrovica’daki bir başka liseye geçti ve 1890'da matematik ve fizikte en yüksek notları alarak mezun oldu. 1890 yılında, Šabac’daki Kraliyet Sırp Dilbilgisi Okulu’na gitmeye başladı.

Mileva Maric'in babası, onu 1891 yılında Zagreb’deki erkekler için olan bir özel okula, Kraliyet Klasik Lisesi’ne kaydettirebilmek için özel bir izin almayı başardı. Böylece, giriş sınavını geçen Marić, 1892 yılında onuncu sınıftan okula başladı. Şubat 1894’te, fizik derslerine girebilmek için özel bir izin kazandı ve final sınavlarını Eylül 1894’te geçti. Fizik ve matematikte aldığı notlar, ödüllendirilen en yüksek notlardı. Ancak aynı yıl, ciddi bir biçimde hastalanarak, İsviçre’ye taşınmaya karar verdi ve 14 Ekim 1894'de, Zürih’teki “Kız Lisesi”'ne başladı. 1896 yılında, Matura Sınavı'nı geçti ve bir dönemliğine Zürih Üniversitesi'nde tıp okudu.

1896 yılının sonbaharında, Mileva Marić, matematik alanındaki giriş sınavını, 1'den 6'ya olan değerlendirme ölçeğinden ortalama 4.25 alarak geçti ve şimdiki adıyla ETH Zürih olarak bilinen, Zürih Politeknik'e başladı. Albert Einstein ile aynı zamanda, VIA bölümüne, liselerde fizik ve matematik öğretilmesi için diploma veren derslere kaydoldu. Altı kişilik olan grubundaki tek; bu bölümü seçen beşinci kadındı. Albert Einstein ile kısa bir sürede yakın arkadaşlar haline geldiler.

1897-1898 yılları arasında denetçi olarak fizik ve matematik derslerini almak amacıyla, Almanya'daki Heidelberg Ruprecht Karls Üniversitesinde okudu. Burada Philipp Lenard'dan sayılar teorisi, diferansiyel ve integral hesap, eliptik fonksiyonlar, ısı teorisi ve elektrodinamik üzerine dersler aldı. Nisan 1898'de, tekrar Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü'ne döndü. Dönmesinin ardından, diferansiyel ve integral kalkülüs, betimsel ve izdüşümsel geometri, mekanik, teorik fizik, uygulamalı fizik, deneysel fizik ve astronomi derslerini almaya başladı.

1899 yılında, kendi bölüm grubundaki öteki öğrencilerden bir sene geç olarak, orta seviye diploma sınavlarında girdi. Aldığı 5.05'lik not ortalaması (1 ve 6 arasında değişen not ölçeği üzerinden), o sene sınava giren altı kişilik grup içinde, beşinci olmasına sebep oldu. (5.7 alan Albert Einstein, bir önceki yılın sınavlarında, adaylar arasında birinci olmuştu. Marić ve Albert Einstein'ın fizikte aldıkları not aynıydı: 5.5) 1900'de, Marić final öğretim diploması sınavlarında, ortalama 4.00 aldığı için kaldı; matematik kısmından aldığı not 2.5'tu (fonksiyon teorisi). Albert Einstein ise, sınavı 4.91'lik bir ortalamayla, dördüncü olarak geçti.

Mileva Marić'in akademik kariyeri, 1901 yılında Albert Einstein'dan hamile kalmasıyla bozulmaya başladı. Üç aylık hamileyken, diploma sınavlarına tekrar girmesine rağmen, notunu yükseltmeyi başaramayarak, ikinci kez sınavlarda başarısız oldu. Aynı zamanda diploma bitirme projesi olarak yaptığı ve sonrasında, fizik profesörü Heinrich Weber'in danışmanlığında, doktora tezi haline getirmeyi umduğu çalışmalarına devam etmedi.

Mileva Maric, Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü'nde, Albert Einstein'ın sınıfındaki tek kadın öğrenci iken Albert Einstein ile aralarında romantik bir ilişki başlamış ve evlenmeden önce 1902 yılında Lieserl adında, çok genç yaşta ölmüş veya evlat olarak verilmiş bir kızları doğdu.

Albert Einstein'ın İsviçre Federal Entelektüel Servet Bürosu'nda iş bulduğu için taşındıkları İsviçre'nin Bern kentinde 6 Ocak 1903 tarihinde evlendiler. 14 Mayıs 1904 tarihinde ilk oğlu Hans Albert Einstein, Temmuz 1910 yılında ikinci oğlu Eduard Einstein doğdu.

1909 yılına kadar yaşadıkları Bern kentinden Albert Einstein'ın Zürih Üniversitesi'nde öğretim üyeliğine atanması ile Zürih'e taşındılar. 1911 yılında ise Albert Einstein'ın Charles Üniversitesi'nde öğretim üyeliğine başladığı, Prag'a taşındılar. 1912 yılında da Albert Einstein'ın mezun olduğu ETH Zürih'ten gelen, profesörlük teklifini kabul etmesiyle, tekrar Zürih'e taşındılar.

1913 yılının Haziran ayında Max Planck ve Walther Nernst, Albert Einstein'dan, Berlin'e gelmesini istedi. 1914 yılının Nisan ayında Albert Einstein ve ailesi Berlin'e taşındı. Çiftin evliliği, Albert Einstein’in kuzeni Elsa Löwenthal ile tekrar görüşmeye başladığı 1912 yılından beri gergin haldeydi: Bu ikili düzenli olarak yazışmaya başladı. Berlin’e gitmeyi en başından istemeyen Marić, şehirde gittikçe daha mutsuz hale geldi. Berlin’e yerleşmelerinden kısa bir süre sonra, Albert Einstein, Mileva’ya yanında kalması durumunda sert şartlara uyması gerektiğini dayattı.

Albert Einstein 18 Temmuz 1914 tarihinde Mileva Maric’e ultimatom mahiyetindeki mektubunu yazdı. Mektupta evliliğin devamı için Mileva’nın yerine getirmesini istediği ağır koşulları maddeler halinde belirtti:
A-Senin görevlerin
1. Elbiselerim ve çamaşırlarım temizlenecek ve daima giyilmeye hazır halde bekletilecek
2. Üç öğün yemek yapılacak ve odama servis edilecek
3. Yatak odam ve çalışma odam her daim derli toplu ve temiz olacak, özellikle çalışma masamı sadece ben kullanacağım.
B. Zorunlu toplumsal birkaç ilişki dışında benimle tüm kişisel ilişkiyi keseceksin. Özellikle kaçınman gerekenler ise şunlardır:
1- Evde seninle birlikte oturmamı asla talep etmeyeceksin
2- Seninle hiçbir biçimde dışarı birlikte çıkıp gezmemi istemeyeceksin
C. Benimle ilişkilerinde aşağıdaki noktalara dikkat edeceksin:
1- Benden yakınlık ve şefkat beklemeyeceksin, bana hiçbir şekilde yaklaşmayacaksın..
2- Ben senden istemedikçe konuşmayacaksın.
3-Ben senden istemedikçe yatak odama ve çalışma odama girmeyeceksin.
D. Çocuklarıma benimle ilgili en ufak olumsuz laf söyleyemeyeceksin.

Albert Einstein’nın ultimatom içerikli bu mektubundan kısa bir süre sonra, Mileva Marić bu aşağılayıcı duruma daha fazla dayanamadı ve ayrıldılar.

Albert Einstein, bir avukat tarafından hazırlanmış bir taahhüt imzaladı: Marić’e, çeyrekler halinde, yıllık 5600 Reichsmark yollayacaktı. Bu miktar da maaşının yarısından biraz daha azdı. Öngörülen beş yıllık ayrılığın ardından, çift 14 Şubat 1919’da boşandı.

Mileva Maric, boşandıktan sonra 2 oğlunu da yanına alarak, Berlin'den Zürih'e döndü. Albert Einstein, 1921 yılında aldığı Nobel Ödülü'nün getirisi olan parayı Marić'e, oğullarını desteklemek amacıyla yollamıştır. Para, Zürih’te üç ev almak için kullanıldı.

1930 yılında, yaklaşık yirmi yaşında olan ikinci oğulları Eduard bir psikolojik çöküntü yaşamış ve kendisine şizofreni tanısı konulmuştur. 1930'ların sonlarına doğru, Eduard'ın yatırıldığı enstitüdeki tedavi masraflarının yükü artmaya başlayınca, Marić, Einstein'la aldıkları üç evden ikisini satmıştır. Albert Einstein ise, oğlunun bakımı için düzenli olarak katkıda bulunmaya, ikinci eşiyle birlikte (Elsa Löwenthal) Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındıktan sonra da devam etmiştir.

Mileva Maric, 4 Ağustos 1948 tarihinde Zürih, İsviçre'de 73 yaşında ölmüştür.

Kitapları :
In Albert's Shadow: The Life and Letters of Mileva Marić,
Einstein's First Wife, Aşk Mektupları


Kaynak:Biyografiler.com