Din adamı, mutasavvıf. Süleymancılar cemaatinin kurucusudur.

Süleyman Hilmi Tunahan, 1888 yılında, günümüzde Bulgaristan sınırları içinde kalan Silistre’nin Hezargrad kasabasının (bugün Razgrad şehri) Ferhatlar Köyü’nde doğmuştur. Babası Hocazâde Osmân Fevzi Efendi, annesi Hadice Hanım’dır. Fehim, İbrâhîm ve Halil adlarına 3 erkek kardeşi vardı.

Süleyman Hilmi Tunahan, babası gibi Hocazâde lâkabını kullanmış olup Soyadı Kanunu’yla birlikte “Tunahan” soyadını almıştır.

Süleyman Hilmi Tunahan, ilk ve orta öğrenimini 1902 yılında Silistre'de Rüşdiye Mektebi’nde tamamladıktan sonra Satırlı Medresesi’nde Arapça derslerini tamamladı. Sonra ailesiyle birlikte 1907 yılında medrese eğitimi için İstanbul'a geldi. Fatih’te Hâfız Ahmed Paşa Medresesi’nde dersiâm Bafralı Ahmed Hamdi Efendi’nin ders halkasına katıldı ve 1913’te icâzet aldı.

1914’te açılan Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye Medresesi’nin dört yıllık âlî kısmına önceki eğitiminden dolayı üçüncü sınıftan başlayarak 1916’da mezun oldu. Aynı yılın 30 Eylül 1916 tarihinde Medresetü’l-mütehassısîn’in tefsir-hadis bölümüne girdi ve 27 Mayıs 1919’da burayı birinci dereceyle bitirdi. 19 Kasım 1918’de imtihanla kendisine İstanbul müderrisliği ruûsu verildi, aynı yıl dersiâm sıfatıyla 400 kuruş maaş tahsis edildi.

İstanbul'da Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı olarak selatin camileri adıyla bilinen Yeni Camii ve Şehzade Camii'nde görev yaptı. Ölümünden önce Sultan Ahmet Camii'nde görevliydi.

Süleyman Hilmi Tunahan, İstanbul'da, 1924 ile 1959 yılları arasında insanlara Kuran öğretmek için kendine özgü bir eğitim sistemi geliştirdi. Bu yolla çok sayıda öğrenci okuttu. Tunahan'ın medreseleri mevcut Cumhuriyet dönemi yasalarına aykırı olduğu için eğitim faaliyetleri gizlilik içinde yürütüldü. Süleyman Hilmi Tunahan'ın, 1959 yılında devletin bir memuru olarak ölümünden sonra da uzun bir dönem bu eğitim faaliyetleri gizli olarak devam etmiştir.

Süleyman Hilmi Tunahan, 1924 yılında Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun çıkması üzerine merkezi İstanbul'da bulunan Müderrisîn Cemiyeti mensup 500 civarında din adamını acilen toplantıya çağırdı. Kendisi o tarihte bu cemiyetin idare heyeti azası ve kâtib-i umumisi (genel sekreter) idi. Tunahan burada yaptığı konuşmasında İslam dininin devamının kendi ellerinde olduğunu, her birinin 2 öğrenci yetiştirmesi hâlinde 2 nesil daha dinin unutulmayacağını anlattı. Aynı toplantı sonunda resmî makamlara gönderdiği bir telgrafta "Biz aşağıda isim ve imzaları bulunan dersiamlar hiçbir ücret talep etmeden Müslüman çocuklarından arzu edenlere din dersi vermeye hazırız" diyerek izin istedi, ancak resmî makamların "Memlekette Tevhid-i Tedrisat Kanunu yürürlüktedir. Hilafına hareket şiddetle ceza-i müstelzimdir" cevabı üzerine kendisi ve birkaç dersiam dışında din adamlarının tamamı geri adım attılar.

1948’de vâizlik için yazdığı dilekçesine olumsuz cevap verildiyse de 24 Mart 1950 tarihinde bu izni aldı. 1957’de Bursa Ulucamii’nde Kütahya Tavşanlı’dan Âkif Efendi adlı bir şahsın taraftarları kılıçla ortaya atılıp mehdîlik gösterisi yapınca hiç ilgisi bulunmadığı halde Süleyman Efendi, Kütahya Emniyet Müdürlüğü’nde işkenceli sorgunun ardından tutuklandı. Elli dokuz gün sonra idam talebiyle hâkim karşısına çıkarıldı. Ancak 29 Ağustos’ta kefaletle serbest bırakıldı ve 8 Kasım’da beraat etti.

Süleyman Hilmi Tunahan, Hafize Tunahan ile evli idi. Ferhan Denizolgun, Faruk Tunahan, Bedia Tunahan adlarında çocukları vardı.

Camilerdeki vaazlarıyla geniş halk kitleleri tarafından tanınan Süleyman Efendi, 1950’deki iktidar değişikliğinin ardından meydana gelen kısmî özgürlükten yararlanarak din eğitimi faaliyetlerini yoğunlaştırdı. Bu çerçevede 1951’de Konya Lezzet Lokantası’nın sahibi Mustafa Doğanbey’in Üsküdar Çamlıca’daki evinde yirmi beş civarında talebeyle ilk yatılı Kur’an Kursu’nu açtı.

Daha sonra kendi evinin müştemilâtında, Çamlıca ve çevresinde kiraladığı evlerde ders halkaları oluşturdu. İstanbul’un Vefa semtindeki Taştekneler Camii’nde çevreden toplanan imam ve müezzinlere, Eyüp Topçular Camii’nin bitişiğindeki bir binada değişik yerlerden gelen talebelere ders verdi. 1956’da ders okuttuğu yerlere polis tarafından baskın düzenlenip Üsküdar Adliyesi’nde sorgulandıysa da ders gruplarını dağıtmadı. Eskiden kalan hocalarla kendi yetiştirdiği talebelerden yararlanıp ders halkalarının sayısını arttırdı. Başta ramazan ayları olmak üzere talebeleri ülkenin çeşitli yerlerine gönderdi, oralarda Kur’an kursları açtırdı.

Talebelerini Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yaptığı imtihanlara sokarak onların müftü, vâiz, imam ve Kur’an kursu hocası olmalarını sağladı.

Süleyman Hilmi Tunahan, 16 Eylül 1959 tarihinde İstanbul Üsküdar'da 71 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografiler.com