Terzi Baba, Erzincan’ın en önde gelen evliyalarından Nakşibendi-Hâlidî şeyhidir

Terzi Baba, 1776 yılında Erzincan'da doğmuştur. Baba adı Fazılzâde Abdurrahman olan Terzi Baba'nın asıl adı Mehmed Vehbi'dir. Mesleği terzilik olduğu için 'Terzi Baba', 'Terzi Ağa' veya 'Hayyât Vehbi'; uzun boylu olmasından dolayı da ' Uzun Terzi' ya da 'Uzun Terzi Ağa' şeklinde anılmıştır. Terzi Baba, temel din bilgilerini tahsil ettikten sonra, anne ve babasının isteği üzerine, bir sanat sahibi olmak için terzilik öğrenmeye başladı. Terzi Baba diye meşhur olması buradan gelmektedir.

Terzi Baba, Erzincan’ın en önde gelen evliyalarından Terzi Baba Nakşibendi-Hâlidî şeyhidir.

Terzi Baba'nın çocukluğundan itibaren tekkelere devam ettiği ve dinî bilgileri sözlü kültür vasıtasıyla öğrendiği, özellikle tasavvuf konusunda kendi kendini yetiştirdiği kaydedilmektedir.

Terzi Baba, kırk yaşlarında iken mutasavvıf Halid El-Bağdadi'nin halifelerinden Abdullah Mekkî'ye intisap etti. Rivayete göre Abdullah Mekkî'nin Erzincan'a geldiğini haber alan Terzi Baba, Kurşunlu Câmii Medresesi'nde onu ziyarete gitmiş, birkaç gün sonra Abdullah Mekkî, Terzi Baba'yı davet ederek Hâlid El-Bağdâdî'nin verdiği emanet için uygun birini bulmak amacıyla yola çıktığını, kendisini bu emanete layık gördüğünü söylemiş ve Terzi Baba'yı Nakşibendi-i Hâlidî halifesi tayin etmiştir.

Erzincan'da şehrin uleması, bilgisiz sandıkları yoksul bir terziye böyle bir görevin verilmesini çekemediler. Mutasarrıfın ve ulemanın huzurunda Terzi Baba'yı imtihan ettiler. Terzi Baba bu sınavı başarıyla verince irşat görevi üstünde kaldı. Bu hadiseden sonra Terzi Baba'nın şöhreti Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Bayburt ve Sivas yörelerinde yayılmış, menkıbeleri günümüze kadar gelmiştir.

Terzi Baba Mezarlığı ve Türbesi.

Terzi Baba'nın eşinin adı Güllü Hanım'dır. Erkek çocuğu olmayan Terzi Baba'nın soyu Zeynep Sâre, Meysûne, Edebiyye adlarındaki kızları vasıtasıyla devam etmiştir.

Terzi Baba, 1848 yılında Erzincan'da kolera salgınında 72 yaşında ölmüştür.

Erzincan defterdarı Mecîd Efendi ve halifelerinden Fehmî Efendi tarafından yaptırılan ahşap türbeye defnedilmiştir. Bir yangında harap olan türbenin yerine Erzincan Belediyesi 1980'li yıllarda kesme taştan yeni bir türbe yaptırmıştır.

Erzincan şehir mezarlığına da Terzi Baba Mezarlığı adı verilmiştir.

Terzi Baba'nın bilinen tek eseri Kenzü'l-Fütûh'tur. Miftâhu'l-Kenz, Kenzü'l-Miftâh, Kenz-i Miftâh, Miftâhu'l-Kenzi Li'l-Ârif ve Hidâyet-nâme adlarıyla da bilinir. 13 yazma nüshası bilinen eserin 4 defa da eski harflerle baskısı yapılmıştır. Eserin Türkiye kütüphanelerinde birçok yazma ve matbu nüshası vardır. Eserin kısa zaman içinde el yazma usulüyle birçok kez çoğaltılmış olması ve ayrıca 1859 yılında basılmış olması esere gösterilen kıymetin işaretidir. Dili gayet sade ve akıcıdır.

Bu eser manzumdur ve mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. Ancak bu eseri Terzi Baba'nın önce mensur olarak yazdığı, sonra kendi emriyle halifesi ve manevi kardeşi Hâfız Rüşdî Efendi tarafından nazma çekildiği belirtilmektedir. Toplam 1214 beyit olan olan eserde dinî-tasavvufi konular işlenmektedir. Eserin sonunda Rüşdî Efendi'ye ait 26 beyitlik bir münacat ve Medhiyye-i Hayyât başlıklı 24 beyitlik başka bir manzume yer almaktadır. Osmanlı Müellifleri'nde Terzi Baba'nın Sıfât-ı Sübûtiyye Risâlesi adlı ber eseri olduğundan bahsediliyorsa da bu eser bulunamamıştır.

Kaynak:Biyografiler.com